“Je kiest je club niet, je club kiest jou.”
Nick Hornby, Fever Pitch
Wat doet iemand die naar een nieuw land verhuist en gepassioneerd is door voetbal?
Hij kijkt rond naar een club die groot en succesvol is, waar je mooi voetbal kunt zien en die een groot en vol stadion heeft.
Ik verhuisde naar Rotterdam – op Zuid! – en ging naar Feyenoord. En toch belandde ik maanden later bij Sparta. Bijna niemand die nog leeft kan nog terugdenken aan de grote en succesvolle dagen, je krijgt er alleen mooi voetbal te zien als de tegenstander het speelt, en Sparta heeft ook geen groot stadion.
Hoe kon dit gebeuren?
Ik woon nu iets meer dan drie jaar in Rotterdam. Ik kom uit Duitsland, uit het westelijke Ruhrgebied, en ben altijd een fan geweest van Borussia Mönchengladbach. Na vele verhuizingen was ik nu in Rotterdam komen wonen en stond ik voor de vraag: bij welke club wil je gaan?
Ik moet toegeven dat ik van Sparta niet veel meer wist dan de naam. Ik had nogal slechte associaties met Feyenoord, zoals schreeuwerige hooligans, maar ik wilde deze club een kans geven, vooral omdat ik ten zuiden van de Maas woon en naar De Kuip kan lopen. Ik ging dus op weg, in de wetenschap dat ik deze keer naar een wedstrijd van Feyenoord kon gaan zonder bang te hoeven zijn dat ik in elkaar zou worden geslagen (groeten van Gladbach-Feyenoord 1996).
Het was goed! Een mooi, groot stadion, goed gevuld, geweldige sfeer! Een mooie wedstrijd met veel doelpunten: 3:3 tegen ADO! Ik ging tevreden naar huis.
En toch ben ik de volgende maanden niet teruggegaan. Waarom ooit. Het was goed geweest, maar er ontbrak iets om me terug te lokken.
Ergens later zag ik een foto van het stadion van Sparta. Het Kasteel. Zoiets had ik nog nooit gezien! Tenminste niet als stadion! Die kleine torens! Dat had wel iets!
Ik besloot naar een wedstrijd van Sparta te gaan en eens te kijken.
Eerst gebeurde er niets. Toen hoorde ik op de radio over het overlijden van de Rotterdamse dichter Jules Deelder. Ik had hem tot dan alleen van naam gekend, maar nu hoorde ik op de radio twee belangrijke dingen over zijn leven: dat hij een levende legende was geworden omdat hij drugs had meegenomen op zijn bezoek naar Colombia en dus de eerste persoon was die drugs in Colombia had ingevoerd en niet uitgevoerd, en dat hij een trouwe fan van Sparta was.
Beide feiten waren fascinerend. Niet op zich, maar samen. Wat voor een club trekt een man als Jules Deelder aan?
Een paar weken gingen voorbij, maar toen had ik tijd en kreeg ik een kaartje voor een wedstrijd. Sparta tegen Fortuna Sittard. Op de Beurs stapte ik over op lijn 8 richting Spangen. Het was nog vroeg en er waren nog niet veel fans in de tram. Om precies te zijn: misschien 2 of 3. Massahysterie ziet er anders uit. Onder de weinige herkenbare fans was een oudere heer. Hij zat tegenover me, een Sparta-sjaal om zijn nek gewikkeld en naar buiten kijkend.
Terwijl de tram langzaam in de richting van Spangen reed, keek ik naar de heer en had mijn gedachten. Hij gaat waarschijnlijk al 60 jaar naar het Sparta-stadion. Hij heeft in het verleden misschien geweldig voetbal en succesvolle tijden meegemaakt, maar dat is lang geleden. Vele decennialang zal niemand kunnen zeggen dat er bij Sparta mooi en succesvol voetbal wordt gespeeld. Toch gaat hij naar het stadion. Week na week.
Ik vond dat indrukwekkend en veel zinvoller dan wanneer iemand naar een club gaat die altijd aan de top speelt en die alles kapot maakt wanneer het niet zo goed gaat.
We kwamen aan bij het stadion, midden in een woonwijk. De tram stopte bij deze schattige kleine torens. Ik stapte uit en keek omhoog naar de torens. En naar de stenen apen die naar me keken en jaloers hun voetbal vasthielden. De ingang van het Kasteel zelf werd helaas bewaakt door een deftige heer, dus ik kon er niet in.
Ik ging het stadion binnen. De sfeer was net als die oude heer in de trein. Op het eerste gezicht niet indrukwekkend, niet luidruchtig, maar eerder ontspannen. Je gaat naar het stadion omdat Sparta een natuurlijk deel van het leven is. Niets meer, niets minder. Het was een beetje zoals je kerstmis als volwassene ziet: je kijkt uit naar een gezellig familiefeest, je verwacht geen grote geschenken. En die zouden er niet komen in de wedstrijd tegen Fortuna.
Maar eerst iets anders. De hymne kwam op, de Sparta Marsch. Zwart-witte beelden uit grijze prehistorische tijden flikkerden over het veld voordat iedereen het volkslied uit volle borst meezong. En dat deden ze al eeuwen. Je kon het fysiek voelen. Misschien was dat het moment dat Sparta de strijd om mijn ziel won.
We zwijgen liever over het spel zelf. Een 1-1 gelijkspel tegen Fortuna Sittard en een wedstrijd om weg te lopen. Maar misschien was het dit contrast dat me fascineerde: de met pathos geladen viering van een glorieus verleden – en een heden op een winteravond die nat, koud en miserabel was.
Die avond had van mij een Spartaan gemaakt. In de weken die volgden, las ik me in over al het essentiële: de geschiedenis van de club, het Kasteel, de Sparta Marsch, de zeemeeuw, Bok de Korver en Jules Deelder. Deze weken waren echter slechts een verlate bevestiging van een besluit dat reeds die winteravond was genomen.
Wat was het doorslaggevende aspect van dit pad? Het onvoorspelbare. Als iemand mij voor mijn verhuizing had gezegd dat ik fan van Sparta Rotterdam zou worden, zou ik hardop hebben gelachen. Maar Sparta heeft me verslagen. Je kiest je club niet, je club kiest jou. Sparta heeft me verslagen met de oude heer in de tram die al 100 jaar rustig en trouw naar het Kasteel rijdt. Met de torentjes en de apen die hun bal niet willen afgeven. Met de zeemeeuw die zo bitter moest boeten voor haar stadionbezoek. Met Jules Deelder die zijn joint rookt op de tribune. Met de Sparta Marsch, waarvoor het woord “pathos” waarschijnlijk is uitgevonden.
Al deze dingen hebben mijn weg naar Sparta gevormd. Wat mijn weg naar deze voetbalclub heeft bepaald, was niet het voetbal zelf, maar wat het voetbal in deze plaats gedurende 100 jaar heeft gevormd en wat een unieke cultuur heeft geschapen.
Je zou het moeten onderzoeken: misschien gaat geen enkele fan naar het stadion voor het voetbal. Tenminste niet naar Sparta. Mensen gaan naar het stadion omwille van het stadion. En vanwege de mensen binnen.
„Wat nergens op lijkt, is echt.”
Jules Deelder
