Sparta schreef over het afgelopen seizoen 2021-2022 klinkende jaarcijfers. Het resultaat was met bijna 3,6 miljoen euro historisch hoog. In drie artikelen ga ik dieper op de jaarcijfers in en probeer deze te duiden in vergelijking met de voorgaande jaren en in vergelijking met andere betaald voetbalclubs (BVO’s). Het financiële resultaat van een BVO bestaat grofweg uit drie componenten. De omzet (de inkomsten), de bedrijfslasten (de uitgaven) en het saldo van afschrijvingen en de betaalde en ontvangen transfervergoedingen. Deze drie componenten worden met drie artikelen onder de loep genomen. Het eerste artikel over de achterblijvende omzet en het tweede artikel over de sterk toegenomen salarislasten van Sparta zijn reeds gepubliceerd op ITWM. Dit is het derde artikel.
Negatief bedrijfsresultaat voor transfers
Sparta geeft structureel meer geld uit dan dat er aan de andere kant binnen komt aan omzet van kaartverkoop, sponsoring, TV-geld, horeca en merchandising. Daardoor behaalt Sparta al jaren een negatief bedrijfsresultaat voor afschrijvingen betaalde transfers en het resultaat van transfersommen. De afgelopen twee seizoenen was het bedrijfsresultaat steeds 2 miljoen euro negatief. Een aantal concurrenten presteert financieel beter en weet positieve bedrijfsresultaten te behalen (Groningen, Eagles, Cambuur, RKC). Een aantal doet het echt slechter (Willem II, N.E.C., ADO en Heerenveen).
Afschrijvingen op betaalde transfersommen en opleidingsvergoedingen
Indien een voetbalclub een speler van een andere club contracteert moet een vergoeding worden betaald aan de club waar die speler nog onder contract staat. Deze overeengekomen vergoeding of transfersom is een soort van schadeloosstelling van het afkopen van het nog lopende contract. Deze transfersommen worden in de administratie op een bijzondere wijze behandeld: de betaalde transfersom wordt over de looptijd van het contract “afgeschreven”. Stel voetbalclub A koopt een speler B van club C voor een overeengekomen transfervergoeding van 400.000 euro en sluit met de speler een contract van vier jaar. De betaalde transfervergoeding van 400.000 wordt in de administratie van de aankopende voetbalclub A als bezitting (immateriële vaste activa) opgenomen. De betaalde transfervergoeding wordt over de contractduur in gelijke delen afgeschreven. Dat betekent dat voor elk van de vier contractjaren 100.000 euro wordt afgeschreven en als kosten verantwoordt in het jaarverslag van dat jaar. Na 1 jaar is de bezitting nog maar 300.000 euro waard (400.000 min afschrijving van 100.000).
Voetbalclub C die de transfersom van 400.000 euro ontvangt verantwoordt de gehele vergoeding in het boekjaar als opbrengst. Vaak spreken de voetbalclubs af om in termijnen te betalen. A ontvangt de 400.000 euro dan verspreid over bijvoorbeeld twee jaartermijnen van 200.000 euro. Dus voetbalclub C kan dus nog niet gelijk over de gehele transfersom beschikken en heeft dan nog een vordering op voetbalclub A.
Als voetbalclub A de speler C na twee seizoenen verkoopt, dan schrijft de club de op dat moment nog resterende 200.000 euro aan vergoedingssom, direct af tot 0. Er komt dan een extra afschrijving van 200.000 euro in de boeken.
Sparta betaalt weer transfersommen
Laten we naar Sparta kijken. Hoeveel heeft Sparta de afgelopen jaren betaald aan transfer- en opleidingsvergoedingen en solidariteitsbijdragen aan andere clubs? In de seizoenen 2018/2019 tot en met 2020/2021 gaf Sparta jaarlijks rond de 0,4 of 0,5 miljoen euro uit aan vergoedingen voor transfers en opleidingsvergoedingen.
In het afgelopen boekjaar 2021/2022 betaalde Sparta maar liefst 2,5 miljoen euro aan vergoedingssommen. Deze werden betaald voor Van Crooij, Verschueren, Charles Brym, Nick Olij, Lokilo, Lauritsen (0,5 miljoen) en Kitolano (0,6 miljoen euro).
Deze investeringen in vergoedingssommen leiden natuurlijk tot afschrijvingen op deze sommen. In figuur 1 is te zien dat de jaarlijkse afschrijvingen op betaalde vergoedingssommen en tekengelden al enkele jaren stijgen als gevolg van het ingezette beleid om transfersommen te betalen en die stijging zal naar verwachting in het seizoen 2022/2023 doorzetten omdat Sparta in de laatste zomer fors heeft geïnvesteerd en deze in het huidige boekjaar voor een deel wordt afgeschreven.
Hoe verhoudt Sparta zich met haar 1,2 miljoen euro afschrijving tot de andere BVO’s? Niet alle BVO’s in de eredivisie zijn transparant over de afschrijvingen op vergoedingssommen en tekengelden. Daarnaast zijn enkele BVO’s letterlijk out of our league (Ajax 57 miljoen euro afschrijving). Daarom in figuur 2 een beperkte selectie van BVO’s:
Sparta is qua jaarlijkse afschrijvingen (1,2 miljoen euro) op het niveau van clubs als Willem II, PEC, Heracles en Zwolle belandt maar nog ver weg van Groningen, Utrecht en Heerenveen. Wat ik opvallend vond is dat Sparta boven FC Twente uitkomt qua afschrijvingen, terwijl Twente veel meer uitgeeft aan salarissen. Sparta heeft daarnaast haar jeugdopleiding. Voor jeugdspelers die doorstromen naar het eerste elftal hoeft Sparta geen transfersom te betalen en dus ook niet af te schrijven.
De investeringen in vergoedingssommen leiden tot een bezitting, die wordt weergegeven op de balans. Figuur 3 toont de waarde van de betaalde afkoopsommen minus de afschrijvingen (immateriële vaste activa) aan het einde van de seizoenen op 30 juni van Sparta.
Deze figuur laat zien dat Sparta in de seizoenen in de eredivisie (blauw) meer besteed heeft aan transfer- en opleidingsvergoedingen en daarmee waarde had op de balans dan in de jaren in de eerste divisie (rood). In de jaren dat Sparta in de eerste divisie bivakkeerde was er weinig budget om transfersommen te betalen en werden vooral transfervrije spelers en jeugdspelers gecontracteerd.
Pas aan het einde van seizoen 2019/2020 kwam Sparta boven het niveau van de waarde aan het einde van het seizoen 2008/2009 uit. Het seizoen 2021/2022 torent ver boven de andere seizoenen uit als gevolg van de gedane forse investeringen in met name Olij, Kitolano en Lauritsen.
Met het beleid uit de afgelopen jaren om meer te investeren in transfersommen wijkt Sparta af van de traditionele clubs uit het rechterrijtje. Onderstaande figuur 4 toont de balanswaarde aan het einde van de afgelopen drie seizoenen van een aantal betaald voetbalclubs. ADO, FC Emmen, Cambuur en RKC zijn niet opgenomen omdat ze een zeer lage balanswaarde hebben. Fortuna, Go Ahead, NAC en VVV hebben iets meer op de balans staan maar de bedragen zijn ook niet het vermelden waard.
Transferopbrengsten
Het beleid van Sparta, en van veel Nederlandse clubs, is om spelers te laten schitteren op de Nederlandse velden en ze daarna te verkopen tegen hoge transfersommen, liefst aan een buitenlandse club want die betalen over het algemeen meer.
De transferopbrengsten van BVO’s fluctueren nogal, zo ook bij Sparta. Het ene jaar maak je een klapper met een buitenlandse transfer, het andere jaar valt het tegen. Onderstaande figuur toont de transferopbrengsten bij Sparta in de afgelopen 14 seizoenen.
Duidelijk is te zien dat de transferopbrengsten per jaar flink schommelen. De recente vijf seizoenen licht ik toe.
2017/2018
Een topseizoen in financieel opzicht (de degradatie vergeet ik maar voor het gemak)! De ontvangen transferopbrengsten bedroegen dat seizoen 5,2 miljoen euro. De belangrijkste ontvangsten waren:
- Transfervergoeding voor Rick van Drongelen naar Hamburg SV van 3 miljoen euro.
- De transfer van Denzel Dumfries in 2017 naar SC Heerenveen voor 0,7 miljoen euro
- Een transfer van Sherel Floranus naar SC Heerenveen voor 0,5 miljoen euro
- Een doorverkooppercentage en een FIFA solidarity contribution van de transferopbrengst van Jetro Willems van PSV naar Frankfurt. Geschat op 7,5% van 5 miljoen euro (ongeveer 0,375 miljoen euro).
- Een FIFA solidarity contribution van bijna 0,5 miljoen euro voor Marten de Roon vanwege zijn internationale transfer van Middlesbrough naar Atalanta Bergamo (3,5% van 13,5 miljoen euro).
2018/2019
Dit seizoen in de KKD bracht 3,1 miljoen euro aan transfersommen.
- Sparta ontving een fors bedrag via de transfer van Jeffrey Chabot naar FC Groningen (ruim 1 miljoen euro).
- Een prestatie van formaat van de technische leiding was het om Kenneth Dougall aan Barnsley voor 0,375 miljoen euro te verkopen en Frederik Holst te slijten aan Elfsborg.
- Oud jeugdspeler El Ghazi maakte een internationale transfer van Lille naar Aston Villa. Dat leverde een FIFA solidariteitsbijdrage van 0,1 miljoen euro op.
- Sparta profiteerde verder mee met de transfer van Strootman naar Olympique Marseille van 0,9 miljoen euro (3,75% van 25 miljoen euro).
2019/2020
Met 3,9 miljoen euro weer een topseizoen qua transfersommen.
- Halil Dervişoğlu vertrok naar Brentford voor circa 2 miljoen euro.
- Ragnar Ache werd verkocht aan Eintracht Frankfurt (ruim 1 miljoen euro)
- “Plakplaatje” Lars Veldwijk vertrok voor 0,3 miljoen euro naar Jeonbuk Hyundai Motors in het verrre Zuid-Korea.
- Talent Tavsan ging voor 0,2 miljoen euro naar N.E.C.
- Sparta ontving daarnaast ook prestatiebonussen voor de voormalige jeugdspelers Rick van Drongelen, Denzel Dumfries, Sherel Floranus en Jetro Willems.
2020/21
Een minder jaar qua transfersommen. Slechts 0,6 miljoen euro.
- Mohamed Rayhi wilde cashen in de zandbak. Supporters van Al Batin in Saoedi-Arabië konden van zijn kunsten gaan genieten.
- Helaas maakte dat seizoen veel voormalige jeugdspelers een ‘gratis’ overstap omdat ze transfervrij waren. Geen opleidingsvergoedingen dus voor de transfers van Depay naar FC Barcelona, Wijnaldum naar PSG, Jetro Willems naar Greuther Fürth en Strootman naar Cagliari. Sparta verdiende nog wel wat met het doorverkooppercentage inzake Rick van Drongelens transfer van HSV naar 1. FC Union Berlin.
2021/22
Een absoluut topjaar qua transferverkopen. Een recordopbrengst van 8,0 miljoen euro haalde Sparta binnen in het vorige seizoen! De belangrijkste transfers waren:
- Na een lange transferzomer met veel gedoe verhuurde Sparta ‘Appie’ Harroui aan Sassuolo met daarbij een verplichte koop (ruim 2 miljoen euro). Nottingham Forrest zou een hogere transfersom willen betalen maar Harroui wilde niet naar de club in de Championship.
- Laros Duarte ging op deadline-day naar FC Groningen voor een half miljoen. Er was geen tijd meer om een geschikte vervanger aan te trekken (wel werden we verblijd met de komst van de Griekse “ober” Massouras).
- De klapper was natuurlijk de transfer van Okoye naar Watford voor ruim 4 miljoen.
- Emanuel Emegha ging in de winterstop naar FC Antwerpen (1 miljoen).
- Verder nog opbrengsten inzake prestatiebonussen van Ragnar Ache, Rick van Drongelen, Tavsan en doorverkooppercentages bij de transfer van Dumfries (van PSV naar Inter).
In het huidige seizoen 2022/2023 zijn er ieder geval transferopbrengsten van Sven Mijnans (naar AZ voor 2 miljoen euro) en van Kharchouch (naar Excelsior) te noteren. Mogelijk dat daar voor 1 juli nog 1 of meerdere transfers bij komen.
De transferopbrengsten fluctueren dus erg per jaar bij Sparta. Dat zie je ook bij andere BVO’s. Om de pieken en dalen te elimineren toon ik onderstaande figuur de gemiddelde transferopbrengsten van de laatste drie seizoenen zodat je kan zien hoe Sparta het doet ten opzichte van haar concurrenten.
Sparta doet het ten opzichte van de clubs in het “rechterrijtje” heel goed. De gemiddelde transferopbrengst van Sparta in de laatste drie seizoenen bedroeg 4,1 miljoen euro. Ruim het dubbele van het gemiddelde van N.E.C., Go Ahead, ADO, NAC, Fortuna en PEC maar ook nog fors boven dat van FC Twente. Een compliment daarom voor de (voormalige) technisch directeuren Henk van Stee en Gerard Nijkamp.
FC Utrecht, Groningen en Heerenveen doen het echter nog beduidend beter dan Sparta.
Bij FC Groningen deden de transfers van Gudmundsson naar Lille (6 miljoen), Matusiwa, Zeefuik en Doan de kassa rinkelen. In het gemiddelde ontbreekt nog de toptransfer van Strand Larsen naar Celta de Vigo (12 miljoen euro) dit seizoen. De onder Sparta-supporters niet zo geliefde Mark-Jan Fledderus deed het qua behaalde transferopbrengsten heel goed, ondanks de dreigende/naderende degradatie zal Groningen een positief transferresulaat gaan behalen dit seizoen.
Heerenveen heeft met transfers zoals Ejuke naar CSKA Moskou (11 miljoen euro), Michiel Vlap naar Anderlecht (6 miljoen) en Joey Veerman naar PSV (6 miljoen euro) ook zeer goed verdiend.
Saldo vergoedingssommen: Sparta succesvol
Hoe succesvol een club is qua transfers kun je mede aflezen aan het saldo vergoedingssommen. Dat is de som van de ontvangen transferopbrengsten minus de afschrijvingen op de betaalde transfers en de betaalde bemiddelingskosten van de zaakwaarnemers. Deze bemiddelingskosten zijn behoorlijk. Zo betaalde Sparta de afgelopen drie seizoenen in totaal 1,3 miljoen euro aan zaakwaarnemers!
Ook het saldo vergoedingssommen fluctueert elk seizoen fors. Daarom werk ik ook hier met een gemiddelde van de laatste drie seizoenen. Bijna alle eredivisieclubs behaalden gemiddeld een positief saldo vergoedingssommen. De enige eredivisieclub met een negatief saldo is Feyenoord met een saldo van -/- 10,5 miljoen euro. De best presterende club in de drie laatste seizoenen was overigens niet Ajax (12,7 miljoen) maar AZ met 14,2 miljoen euro. Maar hoe doet Sparta het in vergelijking met de clubs buiten de top 4?
Sparta doet het qua saldo vergoedingssommen erg goed: gemiddeld was dit 3,1 miljoen euro positief over de laatste drie seizoenen. Dat is fors meer dan “grote” clubs als FC Utrecht (2,5 miljoen), Twente (1,5 miljoen) en Vitesse (0,6 miljoen). Sparta bevindt zich echter wel op gepaste afstand van Groningen en Heerenveen.
Negatief bedrijfsresultaat voor transfers
Sparta geeft structureel meer geld uit aan salarissen, huisvesting en de jeudgopleiding dan dat er binnen komt aan omzet van kaartverkoop, sponsoring, TV-geld, horeca en merchandising. Daardoor behaalt Sparta al jaren een negatief bedrijfsresultaat. De afgelopen twee seizoenen was het bedrijfsresultaat steeds 2 miljoen euro negatief. Een aantal concurrenten presteert financieel beter en weet positieve bedrijfsresultaten te behalen (Groningen, Eagles, Cambuur, RKC). Een aantal doet het echt slechter (Willem II, N.E.C., ADO en Heerenveen).
Het beleid van Sparta is om het negatieve bedrijfsresultaat te compenseren met een positief saldo aan vergoedingssommen minus afschrijvingen op de betaalde transfersommen. Wat er dan onderaan de streep resteert na aftrek van rentelasten en belastingen is het financieel resultaat.
Sparta heeft een goed financieel resultaat behaald over de laatste drie seizoenen (gemiddeld 1,0 miljoen euro positief). Alleen Heracles (1,3 miljoen) en FC Groningen (4,4 miljoen) doen het beter.
Er zijn ook clubs die slechte financiële resultaten behalen: Fortuna, ADO, N.E.C., Utrecht en Vitesse. Opvallend is dat deze clubs in bezit zijn van een rijke, vaak buitenlandse, eigenaar die garant staat voor de jaarlijkse tekorten. Vitesse (toen nog van de Russische oligarch Ojf maar waarschijnlijk aangestuurd door Abramovich) deed het financieel erg slecht met gemiddeld -/- 5,3 miljoen verlies. FC Utrecht (Van Seumeren) is al jaren een zwaar verlieslijdende club (gemiddeld -/- 4,9 miljoen verlies). Ook N.E.C. (Boekhoorn), ADO (Wang Hui) en Fortuna (Gün) spendeerden erop los met in het achterhoofd dat de suikeroom de verliezen wel oplost danwel dat men belooft in de toekomst landskampioen te worden en dat dan alle verliezen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Als zo’n eigenaar de brui eraan geeft dan komt de club subiet in de problemen. Kijk maar naar de financiële problemen bij Vitesse en ADO. Dus Sparta lever je niet zomaar uit aan een rijkaard met mooie praatjes.
Conclusie over de transfers en het financieel resultaat van Sparta
- De bedrijfslasten van Sparta liggen boven de omzet. Daardoor behaalt Sparta al jaren een negatief bedrijfsresultaat. De afgelopen twee seizoenen was het bedrijfsresultaat steeds 2 miljoen euro negatief. Sparta wil dit negatieve bedrijfsresultaat “goed” maken met transferopbrengsten.
- Sparta investeert steeds meer in transfers. In de seizoenen 2018/2019 tot en met 2020/2021 gaf Sparta jaarlijks rond de 0,4 of 0,5 miljoen euro uit aan vergoedingen voor transfers en opleidingsvergoedingen. In het afgelopen boekjaar 2021/2022 betaalde Sparta maar liefst 2,5 miljoen euro aan vergoedingssommen voor o.a. Olij, Kitolano en Lauritsen.
- Met dit beleid om meer te investeren in transfersommen wijkt Sparta af van de traditionele clubs uit het rechterrijtje.
- De investeringen in de betaalde transfersommen worden jaarlijks afgeschreven. In het laatste seizoen bedroeg de afschrijving op transfersommen 1,2 miljoen euro. Dit zal de komende jaren gaan toenemen.
- Het beleid van Sparta is om spelers te verkopen tegen hoge transfersommen. De transferopbrengsten van BVO’s fluctueren nogal. De gemiddelde transferopbrengst van Sparta in de laatste drie seizoenen bedroeg 4,1 miljoen euro. Dat is best veel ten opzichte van onze concurrenten uit het rechterrijtje. FC Utrecht, Groningen en Heerenveen deden het echter nog beduidend beter dan Sparta.
- Hoe succesvol een club is qua transfers kun je mede aflezen aan het saldo vergoedingssommen. Dat is de som van de ontvangen transferopbrengsten minus de afschrijvingen op de betaalde transfers en de betaalde bemiddelingskosten van de zaakwaarnemers. Sparta doet het qua saldo vergoedingssommen erg goed: gemiddeld was dit 3,1 miljoen euro positief over de laatste drie seizoenen. Dat is fors meer dan “grote clubs” FC Utrecht, Twente en Vitesse. Sparta bevindt zich echter wel op gepaste afstand van Groningen en Heerenveen.
- Met dit positieve saldo vergoedingssommen wordt het negatieve bedrijfsresultaat goed gemaakt. Over de laatste drie seizoenen werd gemiddeld 1,0 miljoen euro winst gemaakt. Alleen Heracles en FC Groningen doen het beter.
Het beleid van Sparta om met transferopbrengsten het jaarlijkse negatieve bedrijfsresultaat goed te maken is niet zonder risico’s. Je kunt wel eens miskleunen op de transfermarkt dus goede scouting en een deskundige technische directeur is noodzakelijk. Daarnaast dreigt er de uitkomst van een rechtszaak bij het Europees Hof van Justitie van de Franse voetballer Lassana Diarra. Deze voetballer wilde zijn contract eenzijdig opzeggen, zoals werknemers met andere beroepen dat ook kunnen en transfervrij vertrekken. Als Diarra gelijk krijg, stort het transfersysteem waarschijnlijk in elkaar omdat spelers dan gratis de deur uit kunnen wandelen. Dat is een grote bedreiging voor Sparta en alle Nederlandse clubs. Is het dan nog zinvol om te investeren in het aantrekken van dure spelers en in de jeugdopleiding als je geen spelers meer kunt verkopen aan andere clubs?